Trang thông tin điện tử Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Lạng Sơn

Nghiên cứu, trao đổi

Việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng

02-09-2025 17:07

I. Mở đầu

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đặc biệt đến việc xây dựng Đảng ta trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Để xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, “là đạo đức, là văn minh”, giữ vững vị trí, vai trò, năng lực cầm quyền, lãnh đạo toàn Đảng, toàn quân, toàn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Người luôn quan tâm chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng và đặc biệt thể hiện rõ tính Đảng, tính nhân văn sâu sắc.

Kế thừa nguyên lý xây dựng Đảng kiểu mới của V.I.Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận ra cách thức để duy trì sự hoạt động của các tổ chức đảng. Người chỉ rõ “Mỗi cấp ủy phải quy định nhiệm vụ cho chi bộ, cho mỗi đảng viên có như vậy, mỗi người mới có trách nhiệm nhất định”.

Đảng viên Chi bộ UBKT Tỉnh ủy luôn nỗ lực học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Công tác kiểm tra, giám sát là một trong những nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, vừa là chức năng, vừa là phương thức lãnh đạo quan trọng của Đảng đã được thực tiễn cách mạng nước ta chứng minh trong công cuộc xây dựng và chỉnh đốn Đảng. Hiện nay, khi đất nước bước vào giai đoạn cách mạng mới, vị trí và vai trò của công tác kiểm tra, giám sát càng được coi trọng bởi chỉ có làm tốt công tác kiểm tra, giám sát của Đảng thì việc thực hiện đường lối, chính sách mới của Đảng và Nhà nước mới đi vào cuộc sống. Kiểm tra, giám sát giúp chúng ta biết được “Ở cấp dưới, ở cơ sở, có những nơi cán bộ, đảng viên phụ trách không tốt, thiếu tinh thần phục vụ nhân dân, làm những điều xấu xa”. Thực hiện tốt công tác Kiểm tra, giám sát giúp nắm chắc tình hình thực tế, kịp thời phát hiện và phổ biến những kinh nghiệm tốt và kịp thời cảnh báo, răn đe đối với những vi phạm, khuyết điểm từ khi mới manh, không để vi phạm nhỏ trở thành vi phạm lớn, vi phạm của một người trở thành vi phạm của nhiều người, vi phạm của cá nhân trở thành vi phạm của tổ chức, đồng thời, củng cố lòng tin của Nhân dân đối với Đảng.

II. Nội dung

Có thể nói, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát là một hệ thống các quan điểm có ý nghĩa phương pháp luận vô cùng quan trọng trong công cuộc xây dựng và chỉnh đốn Đảng hiện nay. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: “Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng được tăng cường, có nhiều đổi mới, đạt kết quả quan trọng; chất lượng, hiệu lực, hiệu quả được nâng lên. Hoạt động kiểm tra, giám sát của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp được đẩy mạnh, đạt kết quả khá toàn diện, nhất là cấp Trung ương. Qua công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, kỷ cương, kỷ luật được siết chặt hơn, có tác dụng cảnh báo, cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa sai phạm đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên”.

Như vậy, có thể thấy rằng, hiện nay Đảng đã vận dụng tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và đã bước đầu mang lại những hiệu quả thiết thực. Điều này được thể hiện qua việc bầu ra được những cá nhân người ưu tú, gưỡng mẫu, có đầy đủ phẩm chất chính trị và đạo đức đừng đầu cho Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị. Hơn nữa, Đảng và Nhà nước đã triệt để xử lý không có vùng cấm, không có ngoại lệ những tổ chức, cá nhân suy thoái về tư tưởng chính trị, tham ô, tham nhũng. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng một lần nữa nhận định: “Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng hệ thống chính trị được đặc biệt chú trọng, triển khai toàn diện, đồng bộ, hiệu quả. Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng và đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chuyển biến mạnh mẽ, có bước đột phá gắn kết chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, có hiệu quả, ngày càng đi vào chiều sâu góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày càng vững mạnh”.

Kiểm tra, giám sát gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng, vì lãnh đạo không chỉ là việc xây dựng đường lối, chính sách, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, tổ chức thực hiện, bố trí cán bộ, mà còn kiểm tra, giám sát việc thực hiện và kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm chủ trương, đường lối, chính sách được quán triệt, triển khai, tổ chức thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ trong thực tiễn. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc, vừa là chức năng lãnh đạo, vừa là trách nhiệm, phương pháp lãnh đạo của Đảng.

Để nâng cao sức chiến đấu, năng lực cầm quyền của Đảng, công tác kiểm tra, giám sát giúp Đảng ta sớm “Sửa chữa những khuyết điểm sai lầm”, từ đó thực hiện được vai trò lãnh đạo và thực hiện được sứ mệnh lịch sử của mình trước giai cấp, dân tộc; tiến tới một nước Việt Nam giàu đẹp, hội nhập toàn diện, phải xây dựng Đảng vững mạnh trên tất cả các phương diện chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức cán bộ. Đảng phải tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, tự chỉnh đốn, tự đổi mới, chống mọi biểu hiện suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, phải nâng tầm trí tuệ và phương thức lãnh đạo khoa học và phải thực sự là một Đảng cầm quyền trong sạch vững mạnh, từ con người đến tổ chức, gắn bó mật thiết với quần chúng Nhân dân. Để làm tốt được điều đó, Đảng cần coi trọng và làm tốt công tác kiểm tra, giám sát mới góp phần thiết thực vào việc phòng ngừa và khắc phục những nguy cơ có thể nảy sinh. Chủ tịch Hồ Chi Minh đã căn dặn: “Kiểm tra có tác dụng thúc đẩy và giáo dục đảng viên và cán bộ làm trọn nhiệm vụ đối với Đảng, đối với Nhà nước, làm gương cho nhân dân. Do đó, mà góp phần vào việc củng cố Đảng về tư tưởng và tổ chức”.

Tính từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, đã thi hành kỷ luật nhiều cán bộ diện Trung ương quản lý. Điểm mới trong nhiệm kỳ này là, thực hiện chủ trương của Trung ương, cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chức năng đã kiên quyết làm rõ trách nhiệm của người đứng đầu, cán bộ lãnh đạo, quản lý để xảy ra tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng trong thực hiện nhiệm vụ được giao quản lý, phụ trách; trên cơ sở đó, khuyến khích cán bộ từ chức, xin thôi chức vụ, kịp thời miễn nhiệm, thay thế những cán bộ bị kỷ luật, năng lực hạn chế, uy tín giảm sút; đến nay, Trung ương đã xem xét cho thôi giữ chức vụ, nghỉ công tác, bố trí công tác khác đối với nhiều cán bộ diện Trung ương quản lý.

Để việc học tập, vận dụng tốt hơn nữa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong công tác kiểm tra giám sát vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay, cần thực hiện tốt những nội dung sau:

Thứ nhất, phải nâng cao nhận thức của tổ chức đảng và đảng viên về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát thông qua các hoạt động tuyên truyền, giáo dục tác động vào nhận thức của cán bộ, đảng viên tổ chức đảng và quần chúng Nhân dân. Thông qua các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về vai trò của công tác kiểm tra, giám sát để tổ chức Đảng, cán bộ, đảng viên nhận thức được vai trò trách nhiệm của mình trong thực hiện công tác kiểm tra, giám sát; mỗi cán bộ, đảng viên cần nắm vững các quy định của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát.

Thứ hai, phải coi kiểm tra, giám sát trong Đảng là một nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng Đảng; công tác kiểm tra, giám sát phải được tiến hành một cách thường xuyên và đồng bộ từ trên xuống dưới, tránh tình trạng thực hiện trên nóng dưới lạnh, qua loa, chiếu lệ hoặc coi nhẹ công tác kiểm tra, giám sát của Đảng.

Thứ ba, phải nhấn mạnh đến yếu tố con người theo đúng lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lựa chọn cán bộ sai thì sẽ dẫn đến việc thực hiện đường lối, chính sách cũng sai. Vì vậy, mỗi cán bộ làm công tác kiểm tra, giám sát phải là những con người ưu tú, tiêu biểu về chính trị, tư tưởng, đạo đức, phải là những con người vừa “hồng”, vừa “chuyên”, bởi kiểm tra, giám sát là một công việc khó khăn, phức tạp và có tính nhạy cảm cách mạng cao vì vậy đòi hỏi người làm công tác kiểm tra, giám sát không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn phải tinh tế, nhạy bén, hết mình vì lợi ích chung, phải là những con người có đạo đức cách mạng trong sạch, có lý trí cách mạng vững vàng, kiên cường.

Thứ tư, phối hợp với các ban, nhành, cơ quan có liên quan xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát theo phương châm giám sát phải mở rộng, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm; triển khai toàn diện các nhiệm vụ theo Điều 32 Điều lệ Đảng, trọng tâm là kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, nhất là đối với những lĩnh vực nhạy cảm.

Thứ năm, công tác kiểm tra, giám sát muốn thực hiện được tốt, được trúng và đúng phải có sự hỗ trợ của quần chúng Nhân dân. Bởi ở đâu, khi nào nếu có được sự đồng lòng của quần chúng Nhân dân thì mọi việc sẽ được thực hiện một cách trơn tru, dễ dàng. Công tác kiểm tra, giám sát là một hoạt động không nằm ngoài quy luật đó. Bất cứ mọi hoạt động nào của cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng cũng không bao giờ qua được con mắt của quần chúng Nhân dân. Vì vậy, trong việc thực hiện công tác kiểm tra, giám sát nếu được sự đồng lòng ủng hộ của quần chúng Nhân dân sẽ mang lại nhiều hiệu quả thiết thực.

Thứ sáu, công tác kiểm tra cần được tiến hành đồng bộ, nhất quán từ trên xuống dưới theo phương châm “Trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt”. Công tác kiểm tra phải gắn với công tác xử lý, kỷ luật Đảng, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.

III. Kết luận

Tư tưởng, đạo đức Chủ tịch Hồ Chí Minh trong công tác kiểm tra, giám sát là một hệ thống những tưởng quan trọng và có ý nghĩa phương pháp luận đối với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng hiện nay nói riêng và của công tác xây dựng Đảng nói chung. Những quan điểm, tư tưởng của Người về công tác kiểm tra, giám sát đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự và giá trị cả về lý luận, thực tiễn; là những định hướng quý báu và quan trọng trong công tác kiểm tra, giám sát, vận dụng tư tưởng của Người vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay chắc chắn Đảng ta sẽ ngày một vững mạnh và phát triển, lãnh đạo đất nước và toàn dân tộc đi đến thắng lợi mục tiêu xây dựng nước Việt Nam trở thành một nước “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.